Mâm cúng lễ đông thỗ
Người Việt Nam theo tín ngưỡng tin rằng: nơi ở cũng như nơi công xưởng, cửa hàng làm ăn buôn bán đều có công thần địa thổ coi giữ.
Vì thế, mỗi khi có việc động chạm đến đất đai nhà cửa, công xưởng, cửa hàng, cửa hiệu,… như đào móng làm nhà, sửa sang nhà mới, cơi nới nhà ở,… tức là động đến công thần thổ địa, long mạch tại khu vực đó cho nên cần phải có lễ vật dâng cúng và cầu khẩn các vị thần này, trước là cáo lễ, sau là cầu các vị gia cát phù trì cho mọi điều được may mắn.
Trước khi tiến hành lễ dâng hương, người ta thường kén chọn ngày giờ “tốt”, chẳng hạn không được rơi vào ngày hắc đạo, sát chủ, thổ cấm, trùng tang, trùng phục,… mà phải là những ngày có sao “tốt” nhiều như ngày hoàng đạo, ngày sinh khí, lộc mã, phúc sinh, giải thần,… Còn giờ thì phải là giờ hoàng đạo.
Sắm lễ Trong lễ động thổ ngày xưa phải cúng tam sinh. Ngày nay, đơn giản hơn, nhưng phải con gà, đĩa xôi, hương, hoa quả, vàng mã,…
Nếu là lễ động thổ đào móng nhà, xưởng thì sau khi “giải phóng mặt bằng” (dọn sạch cỏ cây,…) người ta đặt mâm lễ lên một cái đôn (hay ghế) cao. Đôn được đặt ở giữa khu đất sẽ được đào móng nhà, móng xưởng,…
Sau khi làm lễ, gia chủ là người cầm cuốc bổ những nhát đầu tiên, trình với Thổ thần xin được động thổ, tiếp sau đó, mới cho thợ đào. Trước khi khấn, phải thắp nén nhang, vái bốn phương tám hướng rồi quay mặt vào mâm lễ mà khấn.
BÀI VĂN KHẤN LỄ ĐỘNG THỔ
KÍNH LẠY:
- HOÀNG THIÊN HẬU THỔ CHƯ VỊ TÔN THẦN
- QUAN ĐƯƠNG NIÊN HÀNH KHIỂN NĂM,... (Ví dụ: Nhâm Thìn, Quý Tỵ,...)
- NGÀI BẢN CẢNH THÀNH HOÀNG CHƯ VỊ ĐẠI VƯƠNG
- NGŨ PHƯƠNG NGŨ THỔ LONG MẠCH TÔN THẦN, CÁC NGÀI TÔN THẦN CAI QUẢN TRONG KHU VỰC NÀY
Hôm nay là ngày... tháng... năm... (Âm lịch).
Tín chủ con là... Tuổi... Hiện ngụ tại...
Thành tâm sửa biện hương hoa lễ vật và các thứ cúng dâng bày ra trước án.
Ví tín chủ con khởi tạo (nếu “cất nóc” thì đọc là “cất nóc”, nếu “xây cổng” thì đọc là “xây cổng”, nếu tu sửa phương nào thì đọc rõ “tu sửa phương... ” đó... ) căn nhà ở địa chỉ... ngôi Dương Cơ trụ trạch (nếu là phần mộ thì đọc là “ngôi Âm Cơ mộ phần”) để làm nơi cư ngụ cho gia đình con cháu (=> để làm nơi an ổn cho vong linh…).
Nay chọn được ngày lành tháng tốt, kính cáo chư vị Linh Thần, cúi mong soi xét và cho phép được động Thổ (“cất nóc”, “xây cổng”, “tu sửa phương…”).
Nhân có lễ vật tịnh tài dâng cúng bày trên Linh Án, tín chủ con thành tâm kính mời: Ngài Kim Niên Đương Cai Thái Tuế Chí Đức Tôn Thần. Ngài Bản Cảnh Thành Hoàng Chư Vị Đại Vương. Ngài Bản Xứ Thần Linh Thổ Địa. Ngài Định Phúc Táo Quân, các Ngài Địa Chúa Long Mạch Tôn Thần và tất cả các vị Thần Linh cai quản trong khu vực này.
Cúi xin giáng lâm trước án chứng minh thọ hưởng. Và lai độ cho chúng con khởi công suôn sẽ, công việc tiến hành trôi chảy, người người đều đặng bình an, vạn sự hanh thông, sở cầu tất ứng.
Tín chủ chúng con lại kính mời các vị hương linh khuất mặt lần khuất quanh đây, các linh hồn chiến sĩ trận vong vì nước, các oan hồn uổng tử không nơi nương tựa, xin cùng tới đây thụ hưởng lễ vật, độ cho tín chủ chúng tôi hưng công sở thành, kiến tạo như ý, từ đây hoạn lộ hanh thông, Đông thành Tây tựu, trú sở cát tường.